KONICA MINOLTA DIGITAL CAMERA

Δεν είμαστε το μόνο πλάσμα στην γη που έχει οικόσιτα. Υπάρχουν και τα μυρμήγκια, που “εκτρέφουν” τις αφίδες, οργανωμένα όπως ακριβώς κάνουμε εμείς με τα γαλακτοπαραγωγά ζώα…

Οι αφίδες ρουφούν τα πλούσια σε ζάχαρη υγρά από τα φυτά που τις “φιλοξενούν”. Επειδή αυτά τα υγρά έχουν χαμηλή περιεκτικότητα σε θρεπτικά συστατικά, πρέπει να καταναλώσουν μεγάλες ποσότητες. Στη συνέχεια, αποβάλουν υγρό, το μελίτωμα, τι οποίο έχει υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη.

Τα μυρμήγκια τρέφονται με το μελίτωμα που αφήνουν πίσω τους οι αφίδες, γι αυτό και φροντίζουν για την καλή υγεία τους, την εξάπλωσή τους και τους παρέχουν προστασία από τα αρπακτικά. Μάλιστα έχει παρατηρηθεί, ότι τα μυρμήγκια χρησιμοποιούν τις κεραίες τους για να ενθαρρύνουν τις αφίδες να αποβάλουν το μελίτωμα. Δηλαδή τις αρμέγουν…

Όλο αυτό δεν γίνεται περιστασιακά, αλλά σε όλο το φάσμα της ζωής τους. Ακόμη και τον χειμώνα. Τα μυρμήγκια μεταφέρουν τα αυγά των αφίδων στην φωλιά τους για να τα προστατέψουν απ το κρύο και τους εχθρούς τους και μόλις την άνοιξη η θερμοκρασία αποκατασταθεί, τα ξαναμεταφέρουν στα φυτά-ξενιστές. Και όταν το φυτό εξαντληθεί, θα τις πάρουν και θα τις πάνε σε άλλα, για να συνεχίσουν να παράγουν το πολύτιμο γι αυτά μελίτωμα.

Σε αντάλλαγμα τους παρέχουν προστασία απ τους εχθρούς τους και κυρίως απ τις πασχαλίτσες. Σε μια εγκατεστημένη αποικία απ τα μυρμήγκια, η πασχαλίτσα περιστασιακά μόνο θα ενοχλήσει τις αφιδες. Γίνονται τόσο επιθετικά και ενοχλούν με τέτοιο τρόπο την πασχαλίτσα, που αυτή θα φύγει.

Μέχρι πρότινος πίστευα ότι ψεκάζοντας με ζαχαρόνερο έλκω τις πασχαλίτσες και πράγματι αυτό συμβαίνει, όμως κατάλαβα εκ των υστέρων ότι έλκω και τα μυρμήγκια που αναζητούν το μελίτωμα των αφίδων.

Όλο αυτό μπορεί να έχει την εικόνα μια ωραίας σχέσης με αμοιβαία οφέλη όμως δεν είναι πάντα έτσι. Σε αρκετές περιπτώσεις τα μυρμήγκια καταπιέζουν και εκμεταλλεύονται τις αφίδες.

Μια μελέτη του Royal College του Λονδίνου διαπίστωσε ότι τα μυρμήγκια απελευθερώνουν μέσω των ποδιών τους χημικές ουσίες για να αναγνωρίζουν την διαδρομή και για να ορίζουν την επικράτεια τους και αυτό ήταν σχετικά γνωστό. Όμως απέδειξαν επίσης ότι χρησιμοποιούν τέτοιες ουσίες και για να ελέγχουν τις αφίδες. Έτσι υποτάσσουν και χειραγωγούν τις αφίδες, εξασφαλίζοντας ότι θα παραμένουν υπό τον απόλυτο έλεγχο τους. Και αν αυτό δεν είναι αρκετό, θα βγάλουν τα φτερά των ώριμων αφίδων για να μην μπορούν να φύγουν. Έτσι τους μένει εξ ολοκλήρου το βάρος της μετακίνησης τους, αλλά τα μυρμήγκια μπορούν να μεταφέρουν μέχρι και 5.000 φορές το δικό τους σωματικό βάρος, οπότε δεν είναι σημαντικό το πρόβλημα.

Μια άλλη μελέτη, που αυτή την φορά δημοσιεύθηκε στην BMC Journal of Evolutionary Biology και μελέτησε το μυρμήγκι yellow meadow, διαπίστωσε ότι ασκούν όπως και οι άνθρωποι την κτηνοτροφία, επιλέγοντας μόνο τις πιο παραγωγικές αφίδες για την εκμετάλλευση τους. Η μελέτη διαπίστωσε ότι αυτές οι “προστατευόμενες” αφίδες, συμπεριφέρονται εντελώς διαφορετικά, αφού περιμένουν τα μυρμήγκια για να απελευθερώσουν το μελίτωμα. Επίσης, όταν υπάρχουν πάρα πολλές νέες αφίδες και οι παλιότερες αρχίζουν να παράγουν λιγότερο μελίτωμα, τα μυρμήγκια τις τρώνε. Έτσι ελέγχουν τον πληθυσμό των αφίδων, την ποιότητα του και έχουν και μια εξαιρετική πηγή πρωτεΐνης.

Σε επόμενο άρθρο θα δούμε πως μπορούμε να διαχειριστούμε την κατάσταση, δίχως φάρμακα και με τον σεβασμό που αξίζουν τα ευφυή αυτά πλάσματα…