AMΕΙΨΙΣΠΟΡΑ (εναλλαγή καλλιεργειών)

Τι είναι η αμειψισπορά

Η εναλλαγή καλλιεργειών είναι μία από τις παλαιότερες πρακτικές της γεωργίας και γίνεται για να πετύχουμε τη μείωση των επιβλαβών έντομων, για τον περιορισμό της ανάπτυξης φυτικών ασθενειών και για την ισορροπία των θρεπτικών συστατικών στο έδαφος, οπότε και τη διαχείριση της γονιμότητας του.

Γιατί είναι σημαντική η εναλλαγή καλλιεργειών

Κάθε λαχανικό μπορεί να ταξινομηθεί σε μια συγκεκριμένη οικογένεια φυτών. Τα φυτά που ανήκουν στην ίδια οικογένεια υποφέρουν από τα ίδια περίπου έντομα και ασθένειες και έχουν παρόμοιες απαιτήσεις θρεπτικών ουσιών. 
Όταν λαχανικά που ανήκουν στην ίδια οικογένεια καλλιεργούνται για σειρά ετών στην ίδια περιοχή ενός κήπου, δημιουργούν τις ιδανικές συνθήκες σε παράσιτα, έντομα και παθογόνα. 
Με το πέρασμα του χρόνου, οι αριθμοί των παρασίτων και των παθογόνων αναπτύσσονται πολλαπλασιαστικά, οι ζημιές στις καλλιέργειες αυξάνονται και οι αποδόσεις μειώνονται. Η εφαρμογή της αμειψισποράς βοηθάει στην διατήρηση τους σε χαμηλά επίπεδα. 
Επίσης, το είδος των λαχανικών που καλλιεργείται σε μια συγκεκριμένη περιοχή, έχει άμεση επίδραση στη γονιμότητα της. Κάθε οικογένεια λαχανικών έχει συγκεκριμένες ανάγκες και αναζητεί και αντλεί συγκεκριμένες θρεπτικές ουσίες από το έδαφος. 

Η λίπανση δεν είναι απάντηση στο πρόβλημα;

Ακόμη και αν υποθέσουμε ότι λιπαίνουμε και αντικαθιστούμε τα θρεπτικά συστατικά σε ικανοποιητικό βαθμό, πράγμα που στην βιολογική καλλιέργεια είναι πρακτικά αδύνατον, πάλι δεν μπορούμε να επαναφέρουμε την ισορροπία στα ποσοστά τους. Η περιστροφή λοιπόν της καλλιέργειας, βοηθάει και στην εξισορρόπηση και ανανέωση των θρεπτικών ουσιών.

Πώς γίνεται η αμειψισπορά

Είναι απαραίτητο ένα σχέδιο/κάτοψη του κήπου μας, όπου θα σημειώνουμε κάθε φορά τα είδη λαχανικών που καλλιεργήσαμε την προηγούμενη χρονιά σε κάθε σημείο. Οι καλλιέργειες που ανήκουν στην ίδια οικογένεια, δεν θα πρέπει να φυτευτούν σε περιοχή του κήπου όπου υπήρχε καλλιέργεια της ίδιας οικογένειας. Για παράδειγμα, αν οι ντομάτες ήταν σε ένα παρτέρι, δεν πρέπει σε αυτό να φυτευτούν πιπεριές, μελιτζάνες, πατάτες και ντομάτες τον επόμενο χρόνο, ενώ ακόμη καλύτερα θα είναι αν αφήνουμε στην περιστροφή και ένα κομμάτι ακαλλιέργητο.
Βέβαια από την αγρανάπαυση είναι προτιμότερη η καλλιέργεια φυτών με σκοπό την χλωρή λίπανση, αφού έτσι αποφεύγουμε την διάβρωση και τα ζιζάνια, οπότε και αυτά τα υπολογίζουμε στον σχεδιασμό.
Οι περιστροφές των καλλιεργειών ποικίλουν ως προς την πολυπλοκότητα. Μπορούν να είναι τόσο απλές όσο οι τυχαίες αλλαγές θέσεων των λαχανικών κάθε σεζόν ή μπορούν να γίνουν πολύπλοκες με σκοπό να μας αποδώσουν τα μέγιστα, χρησιμοποιώντας την κάθε καλλιέργεια, τις χλωρές λιπάνσεις και την αγρανάπαυση με τέτοιο τρόπο, που θα ωφελούν την επόμενη. 

Κατηγορίες φυτών και η περιστροφή τους

Τα φυτά χωρίζονται σε 6 κύριες κατηγορίες και η σειρά με την οποία τα κινούμε είναι η εξής: 
Ξεκινάμε βάζοντας σε ένα μέρος τα σολανώδη (ντομάτες , πιπεριές, μελιτζάνες, πατάτες). Στο επόμενο βάζουμε μαρούλια, σπανάκι. Ακολούθως βάζουμε τα κολοκυθοειδή (κολοκύθα, καρπούζια, αγγουράκια κλπ). Συνεχίζουμε με ψυχανθή (φασόλια, αρακά και χλωρή λίπανση, αλλά και καλαμπόκια, ηλίανθους). Μετά βάζουμε τα κραμβοειδή (λάχανα, μπρόκολα κλπ) και τέλος φυτά της ρίζας. Κρεμμύδια, παντζάρια κλπ.  Ακολουθεί η αγρανάπαυση και αρχίζουμε πάλι από την αρχή. 

Αξίζει να αναφέρουμε για τις κατηγορίες των φυτών, ότι σε αρκετές περιπτώσεις τα πράγματα είναι διαφορετικά από ότι νομίζουμε. Ενώ εμείς τρώμε τα φύλλα, τα φυτά μπορεί να ανήκουν σε αυτά της ρίζας (σέσκουλα, μαϊντανός) η στα κραμβοειδή (ρόκα). Άρα καλό θα ήταν πρώτα να αναγνωρίζαμε την οικογένεια που ανήκει το κάθε φυτό, για να το κατατάξουμε εκεί που πρέπει.