Ας δούμε πρώτα πως δουλεύει… Το αποτέλεσμα της ηλιοαπολύμασης του εδάφους είναι καλύτερο στην επιφάνεια του και μειώνεται όσο πάμε πιο κάτω. Η μέγιστη θερμοκρασία που επιτυγχάνουμε είναι συνήθως από 42 ° έως 55 ° C  στα 5 cm και από 32 ° έως 37 ° C στα 45 cm, οπότε ο έλεγχος των εχθρικών παρασίτων είναι καλύτερος σε βάθος 10-30 cm. Υψηλότερες θερμοκρασίες και σε μεγαλύτερο βάθος μπορεί να επιτευχθούν μέσα σε θερμοκήπια ή χρησιμοποιώντας διπλή στρώση πλαστικών φύλλων. Η απολύμανση του εδάφους σε αυτές τις συνθήκες στα θερμοκήπια, μπορεί να φτάσει τους 60 ° C σε βάθος 10 cm και τους 53 ° C στα 20 cm. Υπόψιν ότι αν ηλιαπολυμάνουμε με μαύρο πλαστικό, η θερμοκρασία μπορεί να ξεπεράσει και τους 70 ° C, πράγμα που δεν θέλουμε.

Από τα παραπάνω, αλλά και από αυτά που θα ακολουθήσουν, μπορούμε να συμπεράνουμε ότι αν μετά την ηλιοαπολύμανση οργώσουμε ή φρεζάρουμε, θα φέρουμε τα κάτω επάνω και θα μηδενίσουμε τα οφέλη της.

Γιατί η ηλιοαπολύμανση βελτιώνει το έδαφος, σε όλους τους τομείς

Η ηλιοαπολύμαση ξεκινά αλλαγές στα φυσικά και χημικά χαρακτηριστικά του εδάφους που βελτιώνονται για την καλύτερη ανάπτυξη των φυτών, κυρίως επειδή επιταχύνει την κομποστοποίηση της ενεργής οργανικής ύλης, με αποτέλεσμα την απελευθέρωση θρεπτικών συστατικών όπως το άζωτο, το ασβέστιο, το μαγνήσιο, το κάλιο και το φουλβικό οξύ. Έτσι, βελτιώνει τη σταθερότητα του εδάφους, την περιεκτικότητα σε υγρασία, τον βαθμό του αερισμού και την αποστράγγιση.

Έλεγχος παρασίτων

Η επαναλαμβανόμενη διαδικασία κατά τη διάρκεια της απολύμανσης σκοτώνει πολλά παθογόνα φυτών και σπόρους ζιζανίων. Η θερμότητα επίσης αποδυναμώνει πολλούς οργανισμούς που δυσκολεύονται με την αύξηση της θερμοκρασίας, καθιστώντας τους πιο ευάλωτους σε ανθεκτικούς στη θερμότητα μύκητες και βακτήρια που δρουν ως φυσικοί εχθροί τους. Ουσιαστικά δηλαδή, αλλάζει τις ισορροπίες υπέρ των ωφέλιμων.

Μύκητες και βακτήρια

Η ηλιοαπολύμαση ελέγχει πληθυσμούς πολλών σημαντικών μυκήτων και βακτηρίων των φυτών όπως είναι οι Αδρομυκώσεις (Βερτισίλλιο), η Φυτοφθώρα που προκαλεί σάπισμα της ρίζας, το Agrobacterium tumefaciens (ογκοποιό αγροβακτήριο), τον  Clavibacter michiganensis (αερόβιο παθογόνο ακτινομύκητα), που προκαλεί καρκίνο της ντομάτας και πολλούς άλλους.

Υπάρχουν και μύκητες και βακτήρια που είναι πιο δύσκολο να ελεγχθούν με την ηλιοαπολύμανση, όπως είναι το βακτήριο Pseudomonas solanacearum.

Νηματώδη

Η ηλιοαπολύμαση μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τον έλεγχο πολλών ειδών νηματωδών, ωστόσο, δεν είναι όσο αποτελεσματική είναι για τον έλεγχο των μυκήτων και των ζιζανίων, επειδή τα νηματώδη μπορούν να μετακινηθούν μόλις νιώσουν την απειλή και να πάνε σε μεγαλύτερο και ασφαλές βάθος. Αυτό όμως που κερδίζουμε είναι, καθαρό έδαφος σε βάθος 30 εκατοστών έως να επανέλθουν, ούτως ώστε να βλάπτουν μόνο φυτά με μεγάλα ριζικά συστήματα και αυτά καθυστερημένα.

Ο έλεγχος των νηματωδών με την ηλιοαπολύμαση αφορά συνήθως καλλιέργειες γρήγορης ανάπτυξης και με μικρό ριζικό σύστημα.

Zιζάνια

Η ηλιοαπολύμαση ελέγχει πολλά ετήσια και πολυετή ζιζάνια. Όμως ενώ ορισμένα είδη ζιζανίων είναι πολύ ευαίσθητα στην ηλιοαπολύμαση, άλλα είναι σχετικά ανθεκτικά και απαιτούν βέλτιστες συνθήκες (καλή υγρασία του εδάφους, αποτελεσματικότερη στεγανοποίηση και υψηλή ακτινοβολία) για καλύτερο έλεγχο. Με τις συνθήκες που έχουμε εμείς Ιούλιο και Αύγουστο, είναι σχετικά εύκολο να πετύχουμε τα παραπάνω.

Τα χειμερινά ζιζάνια φαίνεται να είναι περισσότερο ευαίσθητα και πιο ανθεκτικά από όλα, είναι τα πολυετή ζιζάνια καθώς έχουν μέρος του ριζικού τους συστήματος σε μεγαλύτερο βάθος.

Η επίδραση της ηλιοαπολύμανσης στο έδαφος

Σκουλήκια

‘Οτι έχει την δυνατότητα να μετακινηθεί, κατεβαίνει σε χαμηλότερα στρώματα και ασφαλείς περιοχές, οπότε δεν υπάρχει καμία αρνητική επίδραση στην ζωή των γεωσκωλήκων.

Μύκητες και βακτήρια

Αν και πολλά από τα παράσιτα εξοντώνονται, τα περισσότερα ωφέλημα αντέχουν σε αυτές τις θερμοκρασίες και ο πολλαπλασιασμός τους αμέσως μετά γίνεται πολύ πιο γρήγορα. Αυτό συμβαίνει και με τους σημαντικότερους -μεταξύ των άλλων- μυκορριζικούς μύκητες και βακτήρια που παρασιτούν στα φυτά και ενισχύουν την ανάπτυξη τους. Αν δεν γινόταν αυτό, θα είχαν επικρατήσει τα επιβλαβή και εδώ και χιλιάδες χρόνια θα είχαμε ερημοποίηση του πλανήτη.

Βοηθάει πολύ να κατανοήσουμε πως λειτουργούν τα πράγματα αν παρατηρήσουμε την φύση. Ακόμη και μετά από πυρκαγιές όπου οι θερμοκρασίες που αναπτύσσονται είναι πολλαπλάσιες της ηλιοαπολύμανσης, έχουμε αναζωογόνηση του εδάφους.

Οι ωφέλιμοι μύκητες, ειδικά οι Trichoderma, Talaromyces και Aspergillus όχι μόνο θα επιβιώσουν, αλλά θα πολλαπλασιαστούν  με την αύξηση της θερμοκρασίας στο έδαφος.

Τα επίπεδα των ακτινομυκητών δεν επηρεάζονται σημαντικά από την ηλιοαπολύμανση του εδάφους. Είναι γνωστό ότι πολλά  μέλη αυτής της οικογένειας λειτουργούν ανταγωνιστικά στους παθογόνους μύκητες των φυτών. Η ανάπτυξη αυτής της ομάδας των βακτηρίων συνίσταται στο σχηματισμό αποικιών με μορφή διακλαδιζόμενων νηματίων που ονομάζονται μυκήλια. Σε αυτόν τον τρόπο ανάπτυξης οφείλεται και η “παραπλανητική” ονομασία των ακτινομυκήτων οι οποίοι δεν είναι μύκητες αλλά βακτήρια. Μια άλλη ομοιότητα με τους μύκητες είναι ότι οι περισσότεροι ακτινομύκητες σχηματίζουν σπόρια.

Αντίθετα, οι πληθυσμοί του Rhizobium spp. που βοηθούν τα ψυχανθή να κρατάνε το άζωτο στις ρίζες του, θα μειωθούν σημαντικά και θα πρέπει να γίνει και πάλι εγκατάσταση.

Καταλήγουμε λοιπόν στο συμπέρασμα ότι η ηλιοαπολύμανση είναι ένας “βιολογικός” αλλά και οικολογικός τρόπος για να αντιμετωπίσουμε μύκητες, ζιζάνια και έντομα, δίχως την χρήση χημικών και παράλληλα να έχουμε καλύτερη ανάπτυξη των φυτών, υψηλότερες και καλύτερης ποιότητας αποδόσεις και καλλιέργειες με χαμηλότερο κόστος, αφού μειώνονται οι χειρωνακτικές εργασίες.

Πηγή