Μπορούμε να αποθηκεύουμε σπόρους υβριδίων;

O σπόρος που παράγουν τα υβρίδια (F1) είναι γενετικά ασταθής, οπότε δεν μπορεί να αποθηκευτεί για να χρησιμοποιηθεί τα επόμενα χρόνια και oι καλλιεργητές που χρησιμοποιούν υβριδικές ποικιλίες φυτών πρέπει να αγοράζουν νέους σπόρους κάθε χρόνο. Όμως οι υβριδικοί σπόροι μπορούν να σταθεροποιηθούν και να γίνουν ποικιλίες ανοικτής επικονίασης, αν τους καλλιεργήσουμε για πολλά συνεχόμενα χρόνια. Κάπως έτσι έχουν δημιουργηθεί αρκετές από τις ποικιλίες που σήμερα, αποκαλούμε “παραδοσιακές”.


Οπότε στην ερώτηση αν είναι γόνιμοι οι σπόροι από μια υβριδική ντομάτα, η απάντηση είναι ναι, απλά τα αποτελέσματα θα είναι απρόβλεπτα. Τα φυτά ντομάτας που είναι υβριδικοί απογόνοι, μπορούν να αποδώσουν εξαιρετικούς καρπούς, αλλά και προβληματικούς (μπορεί να είναι εντελώς άνοστοι, πολύ μαλακοί ή σκληροί κλπ) και επειδή θα κάνουμε μήνες για να μας λυθεί η απορία, δεν μπαίνουμε στον κόπο.

Τελικά, είναι οι σπόροι όλων τα υβρίδιων γόνιμοι;


Δεν είναι όλα τα υβρίδια των φυτών στείρα, αλλά κάποια είναι.

Για ποιον λόγο κάποιοι υβριδικοί σπόροι δεν αναπαράγονται;


Η στειρότητα στα υβρίδια των φυτών αλλά και των ζώων (μουλάρι) είναι συνήθως αποτέλεσμα της πολυπλοειδίας, η οποία συμβαίνει λόγω της ανώμαλης κυτταρικής διαίρεσης και έχει ως αποτέλεσμα περισσότερες από δύο ομάδες χρωμοσωμάτων στα κύτταρα των υβριδικών απογόνων. Τα υβρίδια σχηματίζονται συνήθως στη φύση μεταξύ στενά συγγενικών ειδών, όμως μπορούν να δημιουργηθούν επίσης φυτά από διασταυρώσεις διαφορετικών ειδών και εκεί είναι το πρόβλημα.


Οι περισσότεροι οργανισμοί είναι διπλοειδείς, πράγμα που σημαίνει ότι έχουν δύο πλήρη σύνολα χρωμοσωμάτων. Όταν τα φυτά έχουν επιπλέον σύνολα χρωμοσωμάτων, είναι πολυπλοειδή. Η πολυπλοειδία είναι το αποτέλεσμα κακής διαίρεσης των κυττάρων. Τα κύτταρα πρέπει να διαιρεθούν για να γίνουν γαμέτες και όταν αυτό είναι αδύνατο να συμβεί, επειδή διασταυρώθηκαν διαφορετικά είδη, τα επιπλέον σύνολα χρωμοσωμάτων θα δημιουργήσουν μια πολυπλοειδή κατάσταση στους υβριδικούς σπόρους και θα είναι στείροι.


Η πολυπλοειδία έχει ορισμένα πλεονεκτήματα και τόσο η φύση όσο και ο άνθρωπος έχουν παίξει μαζί της εκτενώς. Για παράδειγμα, κάνει τη φράουλα γιγαντιαία, την μπανάνα χωρίς σπόρους, τις ίνες του βαμβακιού πιο πολλές και τα λουλούδια των κρίνων μεγαλύτερα και φωτεινότερα.


Στον άνθρωπο η πολυπλοειδία είναι θανατηφόρα.

Ένα στα τρία λουλούδια είναι πολυπλοειδή και γι αυτό τα αναπαράγουμε με άλλους τρόπους κι όχι μέσω των σπόρων τους.

Οπότε το συμπέρασμα είναι ότι σπάνια οι σπόροι των κηπευτικών είναι στείροι και συχνότερα συμβαίνει στα φρούτα και στα καλλωπιστικά φυτά.

ΥΓ. Τα υβρίδια δεν έχουν απολύτως καμία σχέση με τα γενετικά τροποποιημένα ή μεταλλαγμένα φυτά.